Güler Psikoloji - Blog

Aldatma Psikolojisi: Nasıl Başa Çıkılır? İlişkiler İçerisinde Aldatma Neden Olur?

İlişki İçerisinde Görülen Aldatmalar ile İlgili Genel Bilgi

160 farklı kültürde yapılan araştırmalara göre eş sadakatsizliği boşanmanın ve ayrılmanın en yaygın nedenidir. Sadakatsizliğin ilişki üzerinde yıkıcı bir etkisi olabilir ama her aldatma olayı felaketle de sonuçlanmaz. Bazı ilişkiler sadakatsizliğin ardından büyüyüp gelişebilir ve daha iyi bir ilişkiye doğru evrilebilir. Uzlaşma süreci zorlu olabilir ve genellikle çift dinamiklerinde önemli değişiklikler gerektirir ama çift terapisiyle eskisinden daha iyi bir ilişkisi olan çiftler hiç de az değildir.

Genel olarak sadakatsizlik birlikte olduğu partneri dışında biriyle yaşanan her türlü gizli duygusal, cinsel veya romantik davranış olarak tanımlanır. Bununla birlikte cinsel, duygusal ve internet sadakatsizliği alt türlerine ayrılabilen çeşitli sadakatsizlik tanımları vardır.

• Cinsel sadakatsizlik; çift tarafından belirlenen temel kuralları (örneğin, öpüşme, okşama, oral seks, vajinal seks, anal seks) ihlal eden üçüncü bir kişiyle cinsel ilişkinin meydana gelmesi olarak tanımlanabilir.
• Duygusal sadakatsizlik; çiftin koyduğu temel kuralları (örneğin, bir başkasına güvenmek, en derin düşüncelerinizi bir başkasıyla paylaşmak, bir başkasına aşık olmak, bir başkasına karşı savunmasız olmak, diğerine daha fazla para harcamak) ihlal etmek olabilir.
• İnternet sadakatsizliği ise online flörtleşme, mesajlaşma, konuşma ve hatta ilerleyerek cybersex denilen bir araya gelmeden yaşanan cinselliğe dönüşebilen online aldatma türüdür. Bu aldatma türü, en yaygın görülen sadakatsizlik türüdür.

Hangi tür sadakatsizliğin yani cinsel mi yoksa duygusal olanın mı daha üzücü olduğunu araştıran araştırmalar erkeklerin cinsel sadakatsizlikten daha çok rahatsız olduğunu, kadınların ise duygusal sadakatsizliğe daha çok üzüldüğünü ortaya koyuyor.

Genel olarak, erkeklerin yaklaşık %23’ü ve kadınların %19’u mevcut ilişkilerinde cinsel sadakatsizlik bildirmektedir. Önceki araştırmalar erkeklerin kadınlara göre sadakatsizlik yapma olasılığının daha yüksek olduğunu öne sürerken son çalışmalar cinsiyet farkının daralmakta olduğunu öne sürüyor. Erkekler ve kadınlar artık benzer oranlarda sadakatsizlikte bulunuyorlar. Bununla birlikte, kadınlar erkeklere kıyasla daha fazla davranışı sadakatsizlik olarak adlandırıyor gibi görünüyor.

Araştırmalara göre kocasının sadakatsizliğiyle karşılaşan ve evliliği sona eren kadınların majör depresif bozukluk teşhisi alma olasılığı bu olaylardan hiçbirini yaşamamış olanlara göre altı kat daha fazladır. Bu kadınların ayrıca depresyon ve anksiyete semptomlarının artma ihtimali de daha yüksektir. Partnerin sadakatsizliği öğrenildiğinde kıskançlık tepkisi en sık yaşanan duygudur. Genellikle beraberinde öfke, güvensizlik, reddedilme, korku, ihanet, paranoya, yalnızlık, kafa karışıklığı yaşanıyor. Hatta depresyon, anksiyete ve TSSB (Travma Sonrası Stres Bozukluğu) gibi daha ciddi psikolojik rahatsızlıklar da görülebiliyor. Bahsedilen yoğun duygular kişinin partnerine karşı olası agresif davranışlarını da tetikleyebiliyor.

İnsanlar Neden Aldatır?

Sadakatsizliğin çok sayıda nedeni vardır ve her durum diğerinden farklıdır. Sık gözlemlenen aldatma nedenlerinden bazılarına bir göz atalım.

• Aldatan kişi genellikle duygusal eksiklikten, değersiz hissetmekten, sevilmemekten, yetersiz yakınlıktan, görmezden gelinmekten ve güvensiz hissetmekten şikayetçi olduğundan partnerini aldatır.
• Uzmanlara göre, sadakatsizliğin en yaygın nedenlerinden biri partnerden duygusal olarak kopmuş olma hissidir.
• Diğer nedenler; partnerin davranışına kızmak, ilişkide mevcut olandan daha fazla seks istemek, kendilerine sunulandan daha fazla yakınlık ve sevgi istemek, ilişkiye düşük bağlılığa sahip olmak, daha fazla özerklik istemek, stres gibi durumsal faktörler nedeniyle bulanık muhakeme, can sıkıntısı, sorunlardan kaçmak, kötü muamele,ihmal edilmiş hissetmek ve daha fazla sayıda cinsel partner istemek.
• Nevrotiklik, önceki sadakatsizlik öyküsü, evlilik öncesi cinsel partnerlerinin sayısı, psikolojik sıkıntı ve güvensiz bağlanma gibi kişisel özellikler sadakatsizlikle olumlu bir şekilde ilişkilendirilmiştir. 
• Ek olarak, sadakatsizliğin olduğu bir aileden gelmek, kişinin sadakatsizlikte bulunma riskini artırır.
• Mevcut bir ilişkide azalan memnuniyet, evli insanlar arasındaki sadakatsizlikle yakından ilişkilidir. Bağlılık ilişkinin merkezinde olmadığında, bu da sadakatsizliğe katkıda bulunur. 
• Bireysel özelliklerden ziyade yaşanan ilişkinin dinamikleri aldatma ile daha güçlü bir şekilde bağlantılıdır.
• Arkadaşlık siteleri gibi sosyal medya aracılığı ile insanlar evde otururken birçok yeni insanla tanışabilir hale geldi. Bilgisayarda uzun süre vakit geçiren bu kişiler arasında zamanla bir yakınlaşma olabilir ve bu da aldatmayı beraberinde getirebilir. İnsanlar her şeye çok kolay ulaşabilir ve sahip olabilir hale geldi. Bundan dolayı, kolay elde edilen şeylerden kolaylıkla vazgeçilebilir hale gelindi. Eskiden insanlar eğer ilişkim biterse yeni bir ilişki bulmam zor olur diye düşünürlerken, artık birçok kişi yeni insanlarla tanışmanın kolay olduğunu düşünerek daha cesur davranabilir hale geldi. Bu da aldatmayı kolaylaştıran bir faktöre dönüştü.

Aldatma Bir Bağlanma Sorunudur

Kendini daha yüksek gören, eşinden üstün olduğunu düşünen veya çevresindekiler tarafından böyle olduğu söylenilen kişiler aldatmaya daha yakın görürler kendini. Aynı zamanda bağımlı kişilerde aldatma çok fazla görülür. İlişkilerindeki sorunları çözemeyen ve bağlandığı insandan kopamayan insanlar sorunlarından dolayı aldatmaya yönelirler. Ayrıca yalnız kalma ve özgüven korkusu da var olan ilişkinin bitirilememesini ve aldatmayı beraberinde getirir.

Aldatıldığımı Nasıl Anlayabilirim?

Yukarıda tanımlanan özelliklere uyan ya da aşağıda ki bazı durumlara uyan her insan aldatır, ya da bu tanımlara uymayan insan aldatmaz diye kesin bir şey söylemek asla mümkün değildir. Fakat aldatma durumlarında sıkça görülen bazı ortak noktalar şöyledir.

• Telefonunda sık sık tanımadığınız numaraların olması.
• Kredi kartı ekstrelerinde sık sık normalde gitmediği restoran vb hesapları, alış veriş faturaları.
• İşle ilgili nedenlerle, eskisine göre, sık sık geç gelmesi.
• Hafta sonu gibi boş zamanlarının büyük çoğunluğunu sizden ayrı arkadaşlarıyla geçirmesi.
• Sizinle cinsel paylaşımdan uzak durması, eskisi gibi yakın davranmaması.
• E-mail, telefon vb araçları gizli saklı kullanıyor ve siz geldiğinizde hemen kapatması.
• Sizin sık sık sorun çıkardığınızı ya da söylendiğinizden yakınması.

Evliliklerde Sadakatsizliği Önlemenin Yolları Nelerdir?

Aldatma riskini tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da bunun olmasını önlemek için çiftlerin atabileceği adımlar vardır. Sadakatsizliği önlemenin en etkili yollarından bazıları şunlardır:

• Yakınlığı ve bağlantıyı sürdürmek: Sadakatsizliği önlemenin en iyi yollarından biri, evlilikte duygusal ve fiziksel yakınlığı sürdürmektir. Bu, birlikte kaliteli zaman geçirmeyi, birbirinize olan sevginizi ve takdirinizi ifade etmeyi ve düzenli fiziksel temasta bulunmayı içerebilir.
• Açık ve dürüst iletişim: Açık ve dürüst iletişim, sadakatsizliği önlemenin anahtarıdır. Çiftlerin duyguları, ihtiyaçları ve endişeleri hakkında konuşmaları ve evlilikte ortaya çıkan çatışmaları veya sorunları ele almaları önemlidir.

Aldatma ile Nasıl Başa Çıkılır?

Aldatılan kişinin bu durumla başa çıkabilmesinde, öncelikle içerisinde bulunulan durumu kabul etmesi oldukça önemlidir. Ne hissettiğini fark etmek, hislerle yüzleşmek ve duyguları bastırmamak gerekir. İlişkinin devam edip etmeyeceğine karar vermek ve bu karar doğrultusunda kendiniz için adımlar atmak önemlidir. O anda hangi işle meşgul isek ona odaklanmak, sosyal ortamlarda bulunmak, sosyal destek almak, özgüveni yeniden toparlamaya yardımcı olacak aktivitelerde bulunmak, iyi gelen kişilerle vakit geçirmek faydalı olacaktır. 

Aldatılma, kişileri derinden yaralayarak olumsuz yönde etkilemektedir. Kişiler aldatılma sonrasında ilişkiye devam etseler de ilişkiyi sonlandırsalar da psikolojik destek almak bu süreci daha sağlıklı yönetmelerini sağlayacaktır. Durumun bireysel, ailesel, çevresel etkileri değerlendirilerek karar verme sürecine katkı sağlayacaktır. Bir uzmandan psikolojik destek almak bu zorlu, karmaşık ve yorucu süreci atlatmakta yardımcı olacaktır. Uzman desteği kişiye ve duruma özel yaklaşarak duygu ve düşüncelerinizi fark etmenizi, onlarla nasıl başa çıkabileceğiniz, kontrol edebileceğiniz konusunda yardımcı olacaktır. Bu süreçte aldığınız profesyonel destek ile olumsuz duyguların nasıl üstesinden gelineceği, öz şefkat geliştirme çalışmaları, sürekli düşünmeyle baş edebilme becerileri, affetme yeteneklerinin geliştirilmesi, karar verme becerilerinin güçlendirilmesi, kişilerin kendilerine yönelik olumsuz düşüncelerinin değerlendirilmesi, öz benlik çalışmaları, öznel iyi oluşu destekleyecek çalışmalar gibi çalışmalar yapılarak bu durumun en sağlıklı şekilde atlatılmasına ve bu durumla baş edilebilmesine destek olacaktır.

Bunlara ek olarak bir yakınınız aldatıldıysa ve bu konuda ona destek olmak istiyorsanız öncelikle onun yanında olduğunuzu hissettirebilirsiniz. Onu dinlemeli, hislerini, düşüncelerini anlamaya çalışabilirsiniz. Onunla empati kurmak ve yakınınızı, ona iyi gelecek aktiviteler içerisinde bulunmaya teşvik etmek faydalı olabilir. Kişiyi kendisine iyi gelen sosyal ortamlarda bulunması ve iyi gelen kişilerle vakit geçirmesi konusunda destekleyebilirsiniz. Aldatılan kişilerde öznel iyi oluşun sarsıldığını ve unutmamalı; öznel iyi oluşu, özgüveni  destekleyecek aktiviteler içerisinde bulunmasına ve bu süreci sağlıklı bir şekilde atlatmasına yardımcı olabilmek adına bir uzman desteği alması konusunda yönlendirebilirsiniz.

Aldatılma Psikolojisi ve Aldatılmadan Sonra Yaşam

Aldatılma sonrasında duygu durum bozuklukları, kişiler arası bozukluklar, sosyal geri çekilme gibi pek çok problemle karşılaşabiliriz. Aldatılmanın ardından gelen depresyon da bu bozukluklardan biridir. Bu süreci en hafif şekilde atlatabilmek ve bunun uzun süreler hayatınızı meşgul etmemesi için bir uzman yardımı almak en doğru karardır. Depresyon baş göstermese de öz güvenin aldığı hasarı ve aldatılmışlık duygusunu aşmak için de uzman yardımı kritiktir.

İlişkiler için en derin yaralardan ve insanlar için en acı verici duygulardan biri olan aldatılma; insanların kendilerine verilen değeri sorguladığı, öz güvenlerinin sarsıldığı ve inançlarının yıkıldığı zorlu bir süreçtir. Bu süreçte hem aldatılan hem de aldatan taraf için farklı duygu karmaşaları yaşanır. Ancak ağırlıklı olarak aldatılan taraf, bu olayın en fazla zarar gören tarafı konumundadır. Bunun en temel sebeplerinden biri ilişkilerin kuruluşundan itibaren en mühim duygulardan biri olan güven duygusunun boşa çıkmasıdır.

İnsanlar ilişkilerinde sevgi, aşk, dostluk, paylaşım, değer görmek ve vermek gibi pek çok farklı beklenti ve kriter arar. Ancak tüm bunlardan önce gelen ve aslında her ilişkinin yürümesinde temel zemini oluşturan ana duygu güven duygusudur. Çünkü insanlar için kendileri dışında güven duyabilecekleri, her hallerini ve zaaflarını, hayallerini ve yanlışlarını paylaşabilecekleri birinin olduğunu bilmek önemli bir duygu paylaşımıdır. Bu güven paylaşımı her ilişki için maya görevi görür ve hissedilen diğer manevi duyguların pekişmesini sağlar.

Aldatılma duygusu ilişkilerin ilk evresinden itibaren özenle oluşturulan ve tüm manevi duyguları besleyen güven zeminini derinden sarsar ve yok olmasına sebep olabilir. Böyle bir durumda ne denli büyük bir sevgi ve aşk yaşanıyor olursa olsun, tüm duyguların bağlı olduğu güven zemini artık o ilişkinin var olması için gereken gücü kaybeder.Aldatılmak hem ilişki paylaşımlarındaki roller adına hem de kişinin kendine duyduğu öz saygı adına yüksek çarpıcılıkta bir sarsılmayı da beraberinde getirir. Aldatılan taraflar için sonraki süreçlerde kendilerine duydukları öz güven ve inancın dışında farklı duygu kayıpları da söz konusu olabilir. Bunların başında çeşitli duyguların gerçekliği ve değerleri hakkındaki düşünceleri sorgulamak yer alır. Sevgi, aşk, güven, paylaşım ve karşı taraf için duyulan inanç gibi ilişkilerde yoğun yaşanan duyguların gerçek değerleri aldatılan kişiler tarafından sorgulanır. Aldatılan kişiler zamanla belirli duyguların değerinden şüpheye düşebilir veya bu duygulardan soğuyabilirler. Öte yandan kendileri için besledikleri güven ve inanç temellerinin sarsılması sebebiyle boşluğa düşebilir, hayatları için önemli olarak konumlandırdıkları bir ilişkide aldatılmışlarsa depresyona girebilir, sosyal geri çekilme yaşayabilir ya da bağlanma problemleri pek çok kişilerarası sorunla karşılaşabilirler.

Aldatılma Sonrası Depresyon Nedir?

Aldatılma sonrası depresyon; bireylerin ilişkilerindeki aldatılma olayının ardından yaşadıkları ruhsal çöküntü sürecidir. Bu süreçte aldatılan kişilerin pek çok duygu ve olayı sorguladığı, karşı tarafı veya kendilerini suçladıkları, öfke – ağlama krizleri yaşadıkları ya da farklı depresyon belirtileri gösterdikleri bir evre yaşanır. Aldatılan kişiler için pek çok duygu ve hatıra biriktirdikleri, mutlu ve güven dolu anlarını yaşadıkları ilişki ortamından bir anda aldatılmak gibi sert bir düşüşle çıkmak; ani bir ruh hali değişimine neden olur.

Beynin ve ruh sağlığının farklı şekillerde etkilendiği olumsuz süreçlerden biri olan aldatılma dönemleri, bireylerde çeşitli depresyon belirtilerinin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Bu belirtilerden birkaçı şu şekilde sıralanabilir:

• Uykusuzluk
• Umutsuzluk
• Mutsuzluk
• Olumsuz düşünce eğilimi
• Öz güven kaybı
• Kaygı, korku

Depresyon beyinde birtakım kimyasal dengesizliklerle birlikte ruh sağlığının yoğun olarak bozulmaya uğradığı; tedavi edilebilir bir hastalıktır.

Aldatılma sonrası kişilerin yaşadığı derin üzüntü, benlik sorgulamaları, yoğun duygu patlamaları ve ani değişimler depresyonun ortaya çıkmasına ve derinleşmesine sebep olabilir. Bu durumda aldatılma sonrası depresyon adı verilen bir süreç başlar ve destek alınmaması halinde aldatılan kişiler için bu olumsuz sarmaldan çıkmak zor, yorucu bir dönemi beraberinde getirir.

Aldatılma sonrası yaşadığınız duygu değişimlerinin ve olumsuz düşüncelerin uzman yardımıyla kolay bir şekilde üstesinden gelebilirsiniz. Bu süreci bir uzmanın desteğiyle aşmak, depresyona girmeden duygu ve düşüncelerinizi kontrol edebilmenizi sağlar.